دوره 4، شماره 4، 1400، صفحات 74 - 58

نویسندگان : عبدالرحمان معاذاللهی* ¹ ، عزت الله شهروسوند ²

چکیده :
علی‌رغم آنکه کشورمان به‌خصوص در سال‌های اخیر در صنایع هوایی به پیشرفت‌های قابل‌توجهی دست یافته است اما نمی‌توان نیاز فزاینده به فناوری‌های هوایی روز و پیچیده‌ی متعلق به سایر کشورها را کتمان کرد. دست‌یابی به این دستاوردها عمدتا از مجرای فرایند انتقال فناوری و از طریق گسترش تعاملات تکنولوژیک با سایر کشورها امکان پذیر است. در مقاله حاضر، به کمک ماهیت شناسی انتقال تکنولوژی، یک مدل برنامه‌ریزی ریاضی باهدف ایجاد چارچوبی کارا برای انتخاب صحیح نوع تکنولوژی و مسیر درست انتقال آن ارائه‌شده است. در این مدل، تصمیم‌گیری به نحوی صورت می‌گیرد که تکنولوژی منتخب دارای حداکثر مزیت و قابلیت تکنولوژیکی و حداقل ناسازگاری بین نیازها و قابلیت‌های عملکردی تکنولوژی باشد. اثرات ریسک‌ها و موانع انتقال تکنولوژی بر هر یک از مزیت‌ها و قابلیت‌های تکنولوژیکی به کمک ماتریس ریسک سنجیده شده است تا خالص مزیت‌ها و قابلیت‌های تکنولوژی محاسبه شود. مدل این امکان را به تصمیم گیران می‌دهد که با انتخاب روش مناسب مقابله با یک خطر، آن را رفع کرده و قابلیت عملکردی کسر شده (به‌واسطه وجود ریسک) را به تابع هدف بازگرداند؛ اما انتخاب هر تکنولوژی، روش انتقال آن و هم‌چنین روش‌های مقابله با ریسک ملزم به وجود منابع است؛ لذا در این مدل با تعریف محدودیت منابع به ازای انتخاب هر تکنولوژی، روش انتقال آن و هم‌چنین انتخاب روش یا روش‌های مناسب مقابله با ریسک¬ها بخشی از منابع (زمان، بودجه)، مصرف می‌شود تا تابع هدف را به بیشترین حد خود برساند. در این مدل محدودیت منابع به‌عنوان عاملی اثرگذار بر انتخاب نوع تکنولوژی در نظر گرفته‌شده است. مدل ریاضی ارائه‌شده که حاصل برقراری ارتباط معنادار بین فاکتورهای نیاز عملکردی، قابلیت عملکردی تکنولوژی، ریسک‌های انتقال تکنولوژی و روش‌های مقابله با آن‌ها است. در نهایت با انتخاب هشت تکنولوژی در حوزه هواپیماهای جت و با استخراج قابلیت های عملکردی، ریسک ها، هزینه های هر تکنولوژی و روش انتقال کارکرد مدل مورد ارزیابی قرار گرفته است.

کلمات کلیدی :
انتقال تکنولوژی، صنایع هوایی، ریسک های انتقال تکنولوژی، مدل برنامه ریزی صفر و یک